Culturegehem vzw – Plekwerk

 

Abattoir: die befaamde site van de Anderlechtse slachthuizen is 40.000 m² groot, waarvan 10.000 m² overdekt. Op vrijdag, zaterdag en zondag gaat er een markt door, de rest van de tijd blijft de ruimte onbenut. Al vijf jaar zorgt de ontmoetingsplek Cultureghem er voor een toestroom van buurtbewoners én stedelingen uit Brussel en ver daarbuiten.  “Abattoir NV wilde er het grootste plein van Brussel van maken. Wij zagen er een schitterend socio-cultureel potentieel in”, zegt projectleider Eva De Baerdemaeker. 

“We varen een onafhankelijke koers. Abattoir NV ondersteunt ons daarbij, vooral logistiek”, zegt Eva. “Samen met een groeiende stroom belangstellenden uit de buurt zijn we nieuwe projecten gaan ontwikkelen. Een klaslokaal, een speelplaats, een voetbalveld, een keuken, een tentoonstelling, een stadsliving … net zoveel ruimten als er gebruiken en gebruikers zijn in de stad. De mobiele keuken was de start.”

“Plekwerk is nieuw: er bestaat nog geen kader voor”

“Tijdens het koken of de maaltijd raak je aan de praat. Daaruit is dan KookMet gegroeid. Nu trekken we al met twaalf mobiele keukens de markt op. Wekelijks helpen daar dik 50 deelnemers aan mee, nog eens zoveel komen eten: de grootste gastentafel van Brussel! KetMet was de volgende stap: op woensdag maken we van de plek het grootste overdekte speelplein van Brussel. Onze zes nieuwe playboxen zijn nu veel mobieler geworden: je kan ze met de fiets verplaatsen.”

De term plekwerkers staat synoniem voor Cultureghem.

“Een specifieke doelgroep hebben we eigenlijk niet”, zegt Eva. “We werken vanuit een plek van waaruit we doen wat de gebruiker van die plek ermee wil doen.”

“Projectsubsidies staat voor: veel schrijfwerk, tijdverlies en goede projecten telkens moeten heruitvinden in plaats van inhoudelijk te verdiepen”

“Waarbij wij de toegankelijkheid en ontmoetingsmogelijkheid voor iedereen bewaren. Het is veel meer dan een wijkwerking: we hebben een grote bovenlokale uitstraling. We bereiken mensen vanuit heel Brussel en Vlaanderen. Er is zelfs internationale belangstelling.”

Hebben jullie iets kunnen veranderen in de wijk?

“Kuregem is een aankomstwijk waar mensen kennis maken met België. Ze leggen er contacten voor huisvesting, een job … onze rol is om dat te versterken, linken te leggen met de Brusselaars, inclusie na te streven en vooral om een realistisch beeld van elkaar te creëren. Via wat we noemen Play, Food, Info en Create. We delen onze tools, begeleiden en stellen ons netwerk ter beschikking. Zodra wij niet meer nodig zijn, trekken we onze handen van de projecten af. Nu mikken we op FoodWaste en FoodWin: onverkochte groenten en fruit van de markt ophalen en daarmee koken op KetMet. Gezonde toegankelijke voeding voor iedereen is nuttig in een wijk als Kuregem. En we creëren belangstelling voor sociaal ondernemerschap. Onze kok heeft een eigen project opgestart met een KookVelo voor mobiele kookworkshops, gefinancierd via crowdfunding. Dat mensen hun vleugels uitslaan is helemaal de bedoeling. Onderweg een mondje Nederlands oppikken ook.”

Als vzw worden jullie gesubsidieerd … maar toch ook niet.

“Plekwerk valt tussen heel wat stoelen in. Vanuit de VGC krijgen we middelen, maar die volstaan niet. We zorgen zelf voor inkomsten via verhuur van diensten en materiaal en sociale teambuilding van bedrijven. Projectsubsidies staat voor: veel schrijfwerk, tijdverlies en goede projecten telkens moeten heruitvinden in plaats van inhoudelijk te verdiepen.”

“Zodra wij niet meer nodig zijn, trekken we onze handen af van de projecten af”

“Een erkenning vanuit de Vlaamse overheid zou helpen, maar bestaande reglementen en voorwaarden én de Brusselse context werken tegen: we zijn niet ‘actief in Vlaanderen’. Voor een erkenning moet je 10 voltijdse medewerkers kunnen aantonen, maar wij zijn juist heel kleinschalig. Plekwerk is nieuw: er is nog geen kader voor gecreëerd, al zijn er voorbeelden zoals buurtliving De Stuyverij in Kortrijk of De Koer in Gent. Het nieuwe decreet focust gelukkig wel op horizontale werking, maar daar hebben we voorlopig niet veel aan. Politieke goodwill is er anders genoeg. 1/3 privéfondsen, 1/3 sociale ondernemerschap en 1/3 overheidsinvestering lijkt me uiteindelijk ideaal, net als meer politieke aandacht vanuit Vlaanderen voor Brussel. Cultureghem is een rolmodel voor wat ook in Vlaanderen kan werken.”